Apraksi Nedir? Apraksi Belirtileri ve Tedavisi

Apraksi nedir? Apraksi ne demek? Apraksinin belirtileri nelerdir? Apraksi nedenleri nelerdir? Çocukluk çağı konuşma apraksisi nasıl tedavi edilir?

Konuşmanın gerçekleşebilmesi için verilen mesajların beyninizden ağzınıza ulaşması gerekir. Bu mesajlar, ağızdaki kaslara ses çıkarmak için nasıl ve ne zaman hareket etmesi gerektiğini söyler. Bir çocuğun konuşma apraksisi olduğunda, mesajlar doğru bir şekilde iletilmez. Konuşma apraksisi olan çocuk, kasları zayıf olmasa dahi dudaklarını veya dilini doğru bir biçimde hareket ettiremeyebilir. Bazen çocuk istese de bir şey söyleyemeyebilir.

Çocukluk çağı konuşma apraksisi (ÇÇKA) olan bir çocuk ne söylemek istediğini bilir. Sorun çocuğun düşünme biçimi değil, beynin ağız kaslarına hareket etmesini nasıl söylediğidir.

Çocukluk çağı konuşma apraksisine, sözel dispraksi veya gelişimsel apraksi de denir. “Gelişimsel” kelimesi kullanılsa da, apraksi çocukların büyüttüğü bir sorun değildir. ÇÇKA’lı bir çocuk konuşma seslerini normal ve doğru bir sırayla öğrenemez ve tedavi olmadan ilerleme kaydedemez. Çocuğun normal konuşmasını geliştirebilmesi için yardım alması şarttır.

Apraksi Belirtileri Nelerdir?

Çocukluk çağı konuşma apraksisi olan tüm çocuklar aynı değildir. Çocuğunuzda aşağıdaki belirtilerin bir kısmını veya tamamını gözlemleyebilirsiniz. Çocuğunuz 3 yaşından büyükse bir konuşma terapisti ile görüşmelisiniz.

Apraksi belirtileri;

Apraksili çocuk kelimeleri her zaman aynı şekilde söylemez

Yanlış heceye veya kelimeye vurgu yapar

Sesleri bozar veya değiştirir

Kısa kelimeleri uzun kelimelere göre daha net söyleyebilir

Çocukluk çağı konuşma apraksisi olan çocukta ayrıca aşağıdakiler de görülebilir;

İnce motor becerilerde zorlanma

Dil gelişiminde gecikme

Okuma, heceleme ve yazma ile ilgili problemler

Apraksi Nedenleri

Apraksinin nedeni çoğu zaman bilinmemektedir. Bazı durumlarda beyne verilen hasar apraksiye neden olur. Hasar, genetik bir bozukluk veya sendromdan, felç veya travmatik beyin hasarından kaynaklanabilir.

Profesyonel Yardım

Bir konuşma terapisti, çocuğunuzun konuşma ve dil becerilerini test edebilir. Konuşma sesi bozukluğu olan birçok çocukta dil bozukluğu da vardır. Bu nedenle bir konuşma terapistinden yardım almak gerekir.

Konuşma terapisti, çocuğunuzda apraksi olup olmadığını anlamak için çocuğunuzun sözel motor becerilerine, konuşma melodisine (tonlama) ve farklı sesleri nasıl söylediğine bakacaktır.

Çocuğunuzda apraksi olup olmadığını bazı basit gözlemlerle siz de anlayabilirsiniz.

Çocuğunuzun konuşma seslerini, hecelerle veya sözcüklerle birleştirerek ne kadar iyi söylediğini kontrol edin.

Başkalarının çocuğunuzun söylediklerini ne kadar iyi anlayabildiğini test edin.

Ayrıca herhangi bir tıbbi problem olup olmadığını anlamak için bir çocuk doktoruyla görüşebilirsiniz. Çocuğunuzun işitme problemi olabilir ve apraksi işitme kaybından kaynaklanabilir. Bu nedenle doktor kontrolü önemlidir. İşitme kaybı olan bir çocuk konuşmayı öğrenmede daha fazla zorlanır.

Apraksi Tedavisi

Çocukluk çağı konuşma apraksisi olan bir çocuk, konuşma terapisti ile çalışmalıdır. Çocuğunuz haftada 3-5 kez terapiye başlayabilir. Konuşma düzeldikçe, haftalık terapi sıklığı azalacaktır. Tedavinin farklı aşamalarında bireysel veya grup terapisi uygulanabilir.

Apraksi tedavisinin amacı çocuğunuzun sesleri, kelimeleri ve cümleleri daha net söylemesine yardımcı olmaktır. Çocuğunuz terapi yardımıyla düzgün konuşmayı öğrenecektir.

Ağız kaslarını güçlendirmek için egzersizler yapmak apraksi problemi yaşayan çocuğa yardımcı olmaz. Çünkü çocukluk çağı konuşma apraksisi olan çocuklarda ağızda bulunan kaslar zayıf değildir. Sesleri söylemek için bu kasları nasıl hareket ettireceği üzerinde çalışması sorunun çözülmesine yardımcı olacaktır.

Çocuğunuz daha iyi konuşabilmek için sık sık pratik yapmalıdır. Pratik yapmak, seslerin nasıl söyleneceğini öğrenirken tüm duyuları kullanmaya yardımcı olur.

Apraksi sorunu yaşayan çocuğunuza aşağıdaki çalışmaları yaptırabilirsiniz;

Dudaklarını kapatması gerektiğini hatırlatması için “p” sesini söylerken parmaklarını dudaklarına götürmesi.

Sesleri çıkarırken aynaya bakmak.

Sesleri çıkarırken kayıt almak ve bu kayıtları dinleyerek yaptığı hataları anlamasına yardımcı olmak.

Ayrıca;

Çocuğunuz iletişim kurmak için işaret dilini öğrenebilir, resimli tahtaları veya konuşan bilgisayarları kullanmayı öğrenebilir. Buna artırıcı ve alternatif iletişim denir.

Bazı ebeveynler, çocuklarının sadece bu yöntemleri kullanmak isteyeceğinden ve konuşmaya çalışmayacaklarından korkarlar. Bu fikri destekleyecek hiçbir kanıt yoktur. Artırıcı ve alternatif iletişim sistemleri iletişimi destekler ve konuşma terapisti ile çalışırken çocuğunuza yardımcı olur.

Aprakside Aile Desteği

Apraksi tedavisi zaman alır ve çocuğunuzun desteğinize ihtiyacı olacaktır. Çocuğunuzun ilerleme kaydetmesine yardımcı olmak için konuşma terapisi sırasında öğrendiklerini birlikte uygulayın. Çocuğunuz yorgun olduğunda ara verin ve pratik yapmayı mümkün olduğunca eğlenceli hale getirin. Çocuğunuzun konuşma terapistine evde neler yaptığınızı anlatın. Böylece çocuğunuzun apraksi probleminden kurtulmasına katkıda bulunabilirsiniz.

Pedagog Ercüment Eşsiz

Çocuklarda görülen konuşma bozukluklarından olan, “Dizartri“, “Artikülasyon Bozukluğu” ve “Kekeleme” için linklere tıklayabilirsiniz.