Dizartri Nedir? Dizartri Belirtileri ve Tedavisi

Dizartri nedir? Dizarti belirtileri nelerdir? Konuşma bozukluklarından biri olan dizarti önlenebilir mi? Dizartri tedavisi nasıl yapılır?

Dizartri bir motor konuşma bozukluğudur. Ağız, yüz ve solunum sistemi kasları, felç veya başka bir beyin hasarından sonra zayıflayabilir, yavaş hareket edebilir veya hiç hareket etmeyebilir. Dizartrinin tipi ve şiddeti, sinir sisteminin hangi bölgesinin etkilendiğine bağlıdır. Dizartrinin bazı nedenleri arasında felç, kafa travması, serebral palsi ve kas distrofisi bulunur.

Dizartri belirtileri şunlardır;

Konuşma bozukluk ve anlamsızlık

Kısık bir tonda, güçlükle fısıldar gibi veya tam tersi bir biçimde bağırarak konuşmak

Konuşma hızının çok yavaş veya anlaşılamayacak kadar hızlı olması

Konuşulanların ağızdan mırıldanır gibi çıkması

Dil, dudak ve çene hareketlerinde güçlük çekmek

Konuşurken anormal tonlamalar yapmak (konuşmada ritim bozukluğu)

Ses kalitesinde değişiklikler (burundan konuşur gibi konuşmak)

Ses kısıklığı

Konuşurken nefes almakta zorlanmak, salya akması veya tükürüğü kontrol edememek

Yutkunma, çiğneme ve yutma zorluğu

Dizartri Türleri

Spastik Dizartri

Bacaklarda ve kollarda kuvvetsizlik, felç
Duygusal tepkilerde kontrolsüzlük ve hezeyanlar

Çiğneme ve yutma güçlüğü

Ataksik Dizartri

Sarhoş gibi hareket etmek

El, kol ve bacaklarda koordinasyon bozukluğu

Hipokinetik Dizartri

Hareketlerde genel bir yavaşlama durumu

Kasların katı ve gergin olması

Yutma ve çiğneme zorluğu

Titreme

Flasid Dizartri

Sinirsel uyaranlardan mahrum kalan kasların gevşemesi, felç olmuşçasına yumuşayıp hareket edememesi

Kuvvetsizlik

Hareketlerin yavaşlaması

Reflekslerin zayıflaması

Kasların güçsüzleşmesi ve kas boyutlarında küçülme

Konuşma Terapisti, Dizartri Problemi Yaşayan Çocuklar İçin Neler Yapabilir?

Bir konuşma terapisti, dizartri sorunu yaşayan çocuk için çoğu zaman aşağıdakileri uygular;

Problemin temelini ve ciddiyetini belirlemek için çocuğunuzun konuşmasını değerlendirir.

Dudakların, dilin ve yüzün hareketlerini kontrol eder.

Konuşma ve ses kalitesi için nefes terapisi uygular.

Kişinin konuşma sorunlarının dizartri, apraksi veya her ikisinden kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirler.

Apraksi Nedir?

Apraksi, çocuklarda görülen bir konuşma bozukluğudur. Apraksi sorunu yaşayan biri, söylemek istediklerini doğru ve tutarlı bir şekilde söylemekte zorlanır. Apraksi, konuşma üretmeyle ilgili hareketlerin sırasını planlamada yer alan beyin yollarını etkileyen nörolojik bir hastalıktır. Beyin ne söylemek istediğini bilir ancak gerekli konuşma sesi hareketlerini düzgün bir şekilde planlayamaz ve sıralayamaz.

Dizartri Tedavisi

Dizartrinin tedavisi, semptomların nedenine ve tipine bağlı olarak değişir. Bir konuşma terapisti, iletişim yeteneklerini geliştirmek için bireyle birlikte çalışır.

Dizartri tedavisinde şunlar hedeflenir;

Konuşma hızını yavaşlatmak

Kişinin daha yüksek sesle konuşabilmesi için nefes alıp verme becerilerinin iyileştirilmesi

Ağız, dil ve dudak kaslarını güçlendirme ve hareket etme kabiliyetlerini artırmak

Konuşmanın daha net olması için artikülasyonu iyileştirmek

Aile üyelerine, varsa bakıcılara ve öğretmenlere, dizartrili kişiyle daha iyi iletişim kurma stratejilerini öğretmek

Ağır vakalarda, alternatif iletişim araçlarını kullanmayı öğrenmek (örneğin, basit hareketler, alfabe tahtaları, elektronik veya bilgisayar tabanlı araçlar)

Dizartrili Çocuk İçin Neler Yapılabilir?

Dizartrili bir çocuğun konuşma becerilerini geliştirmek ve ailesiyle olan iletişimini güçlendirmek için, çocukla ailenin birlikte çalışması önemlidir. Aşağıda, hem dizartrili çocuk hem de ebeveyn/bakıcı için bazı ipuçları yer alıyor.

Dizertrili Çocuklar İçin İpuçları:

Daha eksiksiz ve düzgün cümlelerle konuşmaya başlamadan önce tek bir kelime veya kısa bir cümle ile işe başlayın.

Sizi anladıklarından emin olmak için, dinleyenlerin görüşlerini alın.

Yavaş ve yüksek sesle konuşun, konuşmaya sık sık ara verin.

Yorgun olduğunuzda daha kısa konuşmalar yapın. Aksi halde konuşmanızın anlaşılması çok daha zor olabilir.

Sinirlendiğiniz durumlarda, anlatmak istediklerinizi karşınızdakine iletmek için işaret dilini kullanmayı deneyin veya biraz dinlenip daha sonra tekrar deneyin.

Küçük yaştaki çocukların bu stratejileri kullanabilmeleri için ekstra yardıma ihtiyaçları olacaktır.

Dizartrili Çocukların Aileleri İçin İpuçları:

Çocuğunuzun dikkatini dağıtabilecek faktörleri ortadan kaldırın ve sessiz bir ortam oluşturmaya özen gösterin.

Bütün dikkatinizi çocuğunuza verin, onun konuşmasına odaklanın.

Çocuğunuzu konuşurken onun ağız, dil ve dudak hareketlerini izleyin.

Anlamakta güçlük çektiğiniz zaman bunu ona söyleyin.

Çocuğunuzun konuşmasını baştan sona tekrar etmesine gerek kalmaması için, konuşmasının yalnızca anladığınız kısmını tekrarlayın.

Konuşmasını hala anlamadıysanız, evet/hayır şeklinde sorular sorun veya çocuğunuzun anlatmak istediklerini yazarak anlatmasını sağlayın.

Son olarak;
Dizartri sorunu yaşayan çocuğun bu rahatsızlığını tamamıyla ortadan kaldırmak mümkün olmayabilir. Fakat durum her ne olursa olsun, mutlaka uzman desteğine başvurmak gerekir. Özellikle de, aniden ortaya çıkan dizartri sorunu için profesyonel yardım almak önemlidir.

Pedagog Ercüment Eşsiz

Konuyla ilgili ayrıca, “Artikülasyon Bozukluğu ve Fonolojik Bozukluk Nedir?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.