Çocukların Çizdiği Resimler Ne Anlatıyor?

Çocukların çizdiği resimler ne anlatır? Çocuk resimlerinin dili nasıl okunur? Çocukların çizdiği resimler nasıl yorumlanır?

Çocuklar birçok farklı biçimde iletişim kurarlar. Sözlü iletişim, çoğu zaman buzdağının sadece görünen kısmıdır. Çocukları anlamak genellikle çok kolay olsa da, kimi durumlarda çocukların davranışlarını, duygu ve düşüncelerini anlamlandırabilmek uzmanlık gerektirir.

Çocukların iç dünyasını anlayabilmenin yöntemlerinden biri de çizdikleri resimleri analiz etmektir. Çocukların çizdiği resimler, zihinsel ve ruhsal durumları hakkında ciddi ipuçları verebilir. Bir çocuğun, içinde bulunduğu ruh hali ve genel olarak kişilik yapısı hakkında ailelere ve terapistlere yardımcı olabilir. Çocukları anlamayı kolaylaştırır ve içinde bulundukları sıkıntıdan kurtulmalarını sağlayacak çıkarımlarda bulunma imkanı sağlar.

Çocuklarımızı anlamak için çoğu zaman tamamıyla sözlü iletişime güveniriz. Fakat sözlü iletişim, bir insanın iletişim kurma becerilerinin sadece %10’unu oluşturur. Sözlü olmayan iletişim becerileri hakkında bilgi sahibi olmak anne-babalar için oldukça önemlidir çünkü çocuklar genellikle duygularının farkında değillerdir. Özellikle küçük çocuklar kendilerini sözlü olarak ifade etmekte zorlanır.

Çocukların çizdiği resimler, bir çocuğu anlamanın en iyi yollarından biridir. Çocuğa renkli boya kalemleri (sulu boya, pastel boya vb.) verip, resim çizmesini isteyebilirsiniz. Çocukların resim yaparken kullandıkları renkler, yaptıkları vurgular ve resmin sizde oluşturduğu genel hissiyat, çocuğun ruhsal durumu, duygu ve düşünceleri hakkında önemli bilgiler verir.

Ayrıca çocuklar yaşadıkları sorunların getirdiği stres ve kaygılar karşısında, resim yaparak rahatlayabilir. Terapistler, alt ıslatma, parmak emme, kekemelik gibi problemlere karşı kimi zaman sanat terapisi yöntemini kullanırlar.

Çocukların Çizdiği Resimler Ne Anlama Gelir?

Çocuğunuzun çizdiği resimlerin taşıdığı anlamlar, çocuğunuzun ruhsal durumu hakkında size değerli bilgiler verebilir. Yaşadığı her türlü fiziksel ve bazen de duygusal problemler hakkında çıkarımlarda bulunmanızı sağlar.

1. İlk Baktığınızda Resim Sizde Nasıl Bir Hissiyat Uyandırıyor?

Çocuğunuzun çizdiği resme ilk baktığınızda bazen onun ne hissettiğini anlayabilirsiniz. Resme bakın ve ne hissettiğinizi düşünün. İç karartıcı veya rahatsız edici görünüyor mu? Bu sorunun cevabı size çocuğunuzun düşüncelerine dair ilk ipucunu verecektir.

2. Kullandığı Renkler Ne Anlama Geliyor?

Sonrasında ise resim yaparken kullandığı renklere dikkat etmek gerekir. Çocukların yaşadığı her deneyim yeni ve heyecan vericidir. Çocuklar yaşadıklarını çizdikleri resimlere yansıtırken birçok farklı renk kullanır. Çocukların çizdiği resimler ne kadar çok renk barındırıyorsa o kadar mutlu oldukları anlamına gelir. Renkler, çocukların duygularını ifade etmelerinde karakalemden çok daha etkilidir. Bu nedenle bazı renklerin aşırı kullanılması, çocuğun duygusal durumu hakkında ipucu verir. Bazı psikolojik araştırmaların sonuçları da bunu ortaya koymaktadır.

Yeşil ve mavi rengi fazla kullanan bir çocuğun mutlu ve uyumlu olduğu söylenebilir. Turuncu ve sarı gibi sıcak renkler, neşeli, siyah, kahverengi, gri, mor gibi koyu renklerin aşırı kullanımı ise mutsuz oldukları anlamına gelir.

3. Resimde Bütünlük Var Mı?

Bir çocuk çizdiği resimleri yarım bırakırsa veya resimdeki çizgiler belirsiz ve tereddütlüyse, özgüven problemi yaşıyor olma ihtimali yüksektir. Çocuğun cesaretlendirilmeye ihtiyacı var demektir. Yarım kalan resimler, çocukta dürtü kontrol bozuklukları olduğu anlamına da gelebilir. Bu durumun uzun süre devam etmesi halinde bir uzmandan yardım almanız gerekebilir.

Çocuğun resim yaparken sıklıkla silgi kullanması veya resimde düzeltmeler yapma ihtiyacı hissetmesi, kaygılı olduğunun bir göstergesi olabilir. Tam aksine; çok fazla süsleme yapmasıysa dikkat sorunu yaşadığı anlamına gelebilir.

4. Çocuk, Resmi Kağıdın Hangi Bölgesinde Konumlandırmış?

Çocukların çizdiği resimler, sayfada kullandıkları konumlar açısından da farklı anlamlar taşır. Ancak bu durum motor becerileri gelişmiş daha büyük yaşlardaki çocuklar için geçerlidir. Bir çocuk resmi kağıdın sol tarafına çiziyorsa, içine kapanık ve utangaç olduğu anlamına gelir. Resmi kağıdın sağ tarafına yapması ise, şefkate olan ihtiyacını gösterir. Anne ve babasının varlığını hissetmeyen ve şefkatten mahrum kalan çocuklar, resimleri sayfanın sağ tarafına çizerler.

Çocuk Resimlerinin Dili

Çocukların çizdiği resimler, gelişim dönemlerine göre 3 aşamada incelenir.

Karalama Aşaması: Bu aşamada çocukların çizdiği resimler herhangi bir anlama gelmez. Rastgele karalanan çizgilerden oluşur.

Şema Öncesi Aşama: Çocukların, evler ve ağaçlar gibi basit figürler çizdikleri aşama şema öncesi aşama olarak adlandırılır.

Şema Aşaması: Bu aşamada resimler bir bütünlüğe sahiptir ve daha gerçekçidir.

Çocuklar gelişim dönemlerine göre resim çizerken bu aşamalardan geçer. Çocuk aşama atladıkça çizdiği resmi yorumlamak kolaylaşır. Aşağıda, çocukların çizdiği resimlerde sıklıkla görülen bazı nesneleri ve anlamlarını irdeleyelim.

1. Karalama Resimler

Çocukların çizdiği resimlerin ilk aşaması olan karalama, herhangi bir anlama gelmez. Fakat resmi çizerken (karalama yaparken) yaptıkları davranışlar bize ruh dünyaları hakkında birçok ipucu verebilir. Çocuk resim çizerken sesler çıkarabilir. Örneğin araba sesini taklit eden çocuğa ne çizdiği sorulduğunda, “babamı işe giderken çiziyorum” diyebilir. Bakıldığında rastgele karalanmış bir kağıt görürüz fakat resmi çizerken çocuğun davranışları, sorulan sorulara verdiği cevaplar, birçok anlama gelebilir.

2. Gülen Güneş

Çocukların çizdiği resimlerde yer alan güneşin taşıdığı anlam nedir?
Çocuk resimlerinde sıklıkla karşılaştığımız gülen güneş resmi, mutlu, huzurlu ve uyumlu bir çocuk anlamına gelir.

3. Çubuklardan Yapılmış Figürler

Küçük yaşlardaki çocuklar ilk resim çizmeye başladıklarında çöp adam ismi de verilen çubukları kullanırlar. Çubuk şeklindeki figürlerde çocuklar genellikle ailesini tasvir eder. Çocuğun resimde kimi nereye konumlandırdığı, kendinin kimin yanında bulunduğu bize bazı ipuçları verir. Çocuk kendini kimin yanında çiziyorsa kendini en yakın gördüğü kişi o demektir. En çok önemsediği kimseyi çocuk kendi yanında çizer.

4. Artan Detay Sayısı

Bir çocuk çizdiği resme ne kadar fazla ayrıntı eklerse, bilişsel yeteneği o kadar iyi gelişir. Çocuklar kimi zaman gözlük kullanan babalarını gözlüklü, annelerini elinde çantayla çizebilir. Akut gözlem yeteneğine sahip çocuklar, görünümdeki fiziksel  farklılıkları görebilir. Resimde tasvir ettiği kimseleri cinsiyetine göre detaylandırabilir.

5. Yerde Delik Çizimi

Yerde siyah bir delik çizen çocuğun yakın zamanda sevdiği birini kaybettiğini anlayabiliriz. Evcil hayvanını kaybeden çocuklar da kimi zaman yerde delik resmi çizebilir. Öte yandan çocuk çizdiği resimde kendini tek başına çizmişse, bu çocuğun kendini çok yalnız hissettiği anlamına gelir.

6. Canavarlar

Çocukların okuduğu masal ve öykülerin birçoğunda korkunç yaratıklar, devler, ejderhalar bulunur. Çocukların çizdiği resimlerde canavarların yer alması, genellikle okudukları veya dinledikleri hikayelerden etkilenmelerinin neticesidir. Canavar çizmek, kendini zayıf ve güçsüz hisseden bir çocuğun geliştirdiği bir tür savunma mekanizması da olabilir. Yani özgüven eksikliği belirtisi olabilir.

7. Bulutlar ve Yağmur

Çocuk resimlerinde görülen bulut ve yağmurlar, çocuğun yaşadığı kaygı bozukluları ve korkuların işareti olabilir. Kaygılı ve korkmuş bir çocuğun kendini bir bulutun altında çizdiği sıklıkla görülen bir durumdur.

8. Evler

Çocukların çizdiği resimlerde, bulunan ev/ler bize birçok ipucu verebilir. Pencere sayısı, kapının nasıl çizildiği, eve giden bir yolun bulunup bulunmaması, bazı anlamlara gelir. Pencere sayısı ne  kadar çoksa çocuk o kadar dışa dönüktür. Yine kapının açık tasvir edilmesi misafirperverliğin ve sosyalliğin işaretidir. Evin kapısına giden bir yol, akranlarıyla sağlıklı bir iletişim kurabilen sosyal bir çocuğa işaret eder.

9. Kızgın İnsanlar

Çizdiği resim/lerde kızgın insanlar (bilhassa aile üyeleri) çizen bir çocuk muhtemelen duygusal travma yaşıyor demektir. Kimi zaman da çocuklar izledikleri şiddet içerikli uygunsuz televizyon programları ve çizgi filmlerden sonra çizdikleri resimlerde kızgın insanlar tasvir edebilir.

Ayrıca bu tür çizimler, çocuğun bir yetişkin tarafından tehdit edildiği anlamına da gelebilir. İstismara uğrayan, evde şiddet gören çocukların çizdiği resimlerde sıklıkla kızgın insan tasvirleri bulunur.

Çocuğunuzun Çizdiği Resimleri Ne Zaman İncelemelisiniz?

 Ebeveynler, eğitimciler ve ruh sağlığı uzmanları, yalnızca korkuları ve sıkıntıları tespit etmek veya önemli bazı davranış değişiklikleri meydana getirmek maksadıyla çocukların çizimlerini analiz etmeye çalışmazlar. Çocukların çizdiği resimleri yorumlamak, çocukların günlük yaşamlarını ve duygularını anlamanın kolay ve etkili bir yoludur. Hatta resim yapmayı ve sanatsal etkinliklerle ilgilenmeyi seven çocukların daha yaratıcı ve zeki oldukları, birçok araştırma neticesinde ortaya konmuştur.

Bazen çocuklar, silahlar, öfkeli insanlar, kavga tasviri, yaratıklar, ateş, gibi  korkutucu şeyler çizebilir. Bu tür çizimlerin sıklıkla görülmesi durumunda bir psikologdan yardım alınması gerekebilir. Bir psikoloğa başvurmanın gerekli olabileceği bu tür durumlardan bazıları şunlardır;

Sürekli olarak şiddet içerikli resimler çiziyorsa
İnsanları ve nesneleri kendinden çok büyük çiziyorsa

İnsan çizimlerinde vücudun organlarını parça parça (ayrılmış olarak) çiziyorsa

İlk baktığınızda karamsarlık uyandıran ve koyu renklerin hakim olduğu çizimler yapıyorsa, bir uzmandan yardım almak gerekir.

Çocukların çizdiği resimlere bütün olarak bakmak gerekir. Ciddi bir durumun tespiti için sadece çocuğun çizdiği resimlere bakmak güvenilir olmayabilir. Çocukların çizdiği resimler her ne olursa olsun, ne çizdiğini, neyi anlatmaya çalıştığını sormayı unutmayın. Tabi her çizdiği resimden de anlamlar çıkarmaya çalışmayın. Çünkü çocuklar kimi zaman komik ve eğlenceli şeyler de çizebilir. Sadece eğlenmek ve vakit geçirmek için çizim de yapabilir.