Enkoprezis Nedir? Kaka Kaçırma Nedenleri Nelerdir?

Enkoprezis nedir? Enkoprezis ne demek? Kaka kaçırma psikolojik bir sorun mudur? Enkoprezis tedavisi nasıl yapılır? Çocuklarda kaka kaçırma nedenleri nelerdir? Enkoprezis için öneriler…

Enkoprezis Nedir? Nedenleri Nelerdir?

Dışkı kaçırma olarak da adlandırılan enkoprezis, çocukların, bağırsak hareketlerini kontrol etmekte zorlandıkları için zaman zaman iç çamaşırlarını kirletmesi sorunudur.

Enkoprezis genellikle kabızlığın sonucudur. Kabızlık genellikle çocuklar bağırsak hareketlerini tuttuklarında yaşanır.

Çocuklarda kaka kaçırma oldukça yaygındır. 100 çocuktan en az ikisinde görülür.

Enkoprezis sorunu yaşayan çocuklar, popolarını sıkar, ağlar, çığlık atar, köşelere saklanır, bacak bacak üstüne atar, sallanır, yüzleri kızarır ya da hareket ederek kakalarını tutmaya çalışır. Ebeveynler, çocuklarının aslında kakasını tutmaya çalıştığını anlamaz. Genellikle bu davranışları kaka yapmaya çalıştıkları için yaptıklarını zanneder. Çocukların kakalarını tutmaya başlamasının bazı nedenleri şunlardır;

Kaka yapmadan önce, tuvalet sırasında veya sonrasında ağrı

Bazı hastalıklar

Sıcak hava

Beslenmede değişiklik ve yeterince sıvı içmemek

Yolculuk

Bez kullanan çocukların, tuvaletini bezine yaptıktan sonra duydukları rahatsızlık hissi

Mahremiyet alanlarının ihlal edileceğini düşündükleri için yabancı bir yerde tuvalete girmek istememek

Bağırsak hareketleri başladığında, oyununu veya eğlencesini bölmek istememek

Çocuklar kakalarını tuttuklarında alt kolon dolanır. Bu durum zamanla, alt kolonu normal şeklinin dışına çıkarabilir. Bir çocuk kakasını ne kadar çok tutarsa, kolon o kadar çok gerilir, kakası büyür ve sertleşir. Bu, kaka yapmayı daha da acı verici hale getirir. Kabızlık sorunu tekrar tekrar yaşandığında, kolon o kadar gergin ve gevşek hale gelir ki, çocukların kakayı dışarı atmak için kullandıkları kaslar sağlıklı çalışmaz. Sert kaka sıkışabilir ve sert kakanın etrafından sadece sıvı geçebilir. Gerilmiş sinirler daha az hassas hale gelir ve çocuk sızan kakayı hissetmez. Enkopresiz (kaka kaçırma), temelde bu durumdan kaynaklanır.

Enkopresiz kimi zaman duygusal sorunlar yaşayan ve davranış bozuklukları görülen çocuklarda da gözlemlenebilen bir rahatsızlıktır.

Bazı çocuklar kakalarını günlerce tutar. Sonra çok büyük, sert bir dışkı çıkarırlar. Bu kaka o kadar büyük olabilir ki tuvaleti tıkayabilir. Ancak bu süre zarfında çocuklar aynı zamanda sıvı kaka da sızdırır. Çoğu zaman enkoprezis problemi yaşayan çocukların ebeveynleri, çocukların kendilerini temizlemeye çalışırken çok fazla tuvalet kağıdı kullandığını söyler. Bazı çocuklarsa tuvalete kaka yapmayı reddeder.

Kaka Kaçıran Çocuklarda Görülen Bazı Davranışlar

Kirli iç çamaşırlarını veya kıyafetlerini saklayabilirler.

Kirlenme sorunu yaşayan çocuklar genellikle kirlendiğini hissedemez, hatta dışkının kokusunu alamaz.

Ayrıca uyurken alt ıslatma ve idrar kaçırma sorunu da yaşayabilirler.

Dışkı kaçıran çocuklar, alay edilme korkusundan, okula gitmek, arkadaşlarıyla oynamak istemeyebilir.

Enkoprezis, bazı davranış bozukluklarına da yol açabilir.

Enkoprezis Teşhisi

Bir doktor, çocuğunuzu muayene ederek ve tıbbi geçmişini inceleyerek enkoprezis teşhisi koyabilir. Test genellikle gerekli değildir ancak kimi zaman aşağıdaki tahlil ve analizler istenebilir;

Kalın bağırsaktaki dışkı miktarını değerlendirmek için karın röntgeni

Bağırsakta tıkanıklık, dar olan bölgeler ve diğer anormallikler olup olmadığını kontrol etmek için kontrast lavman

Enkoprezis Tedavisi

Kaka kaçırma tedavisi, genel anlamda şu şekilde gerçekleşir;

Alt kolondaki sert dışkıyı temizlemek

Dışkının kolayca geçmesini sağlamak için bağırsak hareketlerini yumuşak tutmak

Günde en az iki kez tuvalete oturmak (yaş uygunsa)

Bağırsak hareketleri üzerinde kontrol sağlamak için bağırsağı ve rektumu yeniden eğitmek

Enkoprezis tedavisinde, bir rutin geliştirmeniz ve ona bağlı kalmanız çok önemlidir. Uzun vadeli başarı, doktorun size söylediklerini ne kadar iyi takip edebileceğinize bağlıdır. Bu tedavi sizin ve çocuğunuz için aylarca sürecek sıkı bir çalışma ve takip gerektirecektir. Dışkı kaçırma problemini, düzeltmenin hızlı bir yolu yoktur.

Çocuğunuzun doktoru veya pratisyen hemşiresi, çocuğunuzun bağırsak hareketlerini yumuşak tutmaya yardımcı olmak için sıklıkla ilaçlar sipariş edecektir. Bu, çocuğunuzun kakasını tutmamasına yardımcı olacak ve zamanla kolonun normal şekline ve işlevine dönmesine izin verecektir. Lütfen bir doktor veya pratisyen hemşirenin onayı olmadan çocuğunuza dışkı yumuşatıcıları vermeyin.

Çocuklarda Kaka Kaçırma Sorununa Karşı Beslenme ve Egzersiz Önerileri

Diyet; Sağlıklı Beslenme Alışkanlıkları

Kabızlık veya enkoprezis sorunu olan bir çocuğa yardım ederken göz önünde bulundurulması gereken bazı beslenme alışkanlıkları vardır. Bunlar;

Çocuğunuzun daha fazla meyve ve sebze tüketmesini sağlayın.

Beyaz ekmek yerine, tam tahıllı ekmek veya gıdalar yedirin.

Çocuğunuzu daha fazla sıvı tüketmesine, özellikle su içmesine teşvik edin.

Genellikle yağ ve şeker oranı yüksek olan market ürünlerini ve abur cuburları sınırlayın. Öğünlerini dengede tutun ve sağlıklı atıştırmalıklar verin.

Kolalı ve kafeinli içecekleri sınırlayın.

2 yaşından büyük çocuklar için tam yağlı sütü günde maksimum yarım litre olarak sınırlandırın.

Yüksek lifli besinler genellikle kabızlık sorununa yardımcı olur. Ancak çocuğunuz yüksek lifli gıdalarla beslenirken, yeterince su içmezse bazen kabızlığı kötüleştirebilir. Bu konuda bir beslenme uzmanından yardım alabilirsiniz.

Çocuğunuzun yemeklerini düzenli bir programa göre yemelerini sağlamanız, enkoprezis sorununun giderilmesi için önemlidir. Çoğu zaman, yemek yemek çocuklarda kaka yapma dürtüsüne neden olur. Çocuğunuzun aceleyle okula gitmesi ve evde kaka yapma fırsatını kaçırmaması için kahvaltıyı erken yapın. Çünkü çocukların ciddi bir bölümü, evin dışında tuvalet ihtiyacını gidermek istemez. Özellikle kakasını evde yapmayı tercih eder.

Egzersiz Yapmak

Çocukların hareket içinde olması, çeşitli egzersizler yapması, kabızlık, dolayısıyla dışkı kaçırma sorununa yardımcı olabilir. Egzersiz, yiyeceklerin sindirilmesini ve bağırsak hareketlerinin kolaylaşmasını sağlar. Çocuğunuzu TV izlemek veya video oyunları oynamak yerine, dışarı çıkıp oynamaya teşvik edin.

Çocuklara Sağlıklı Bağırsak Alışkanlıkları Kazandırmak

Çocuğunuzu günde en az iki ila üç kez, ortalama beş dakika, tercihen yemekten 20-30 dakika sonra tuvalete oturmaya teşvik edin. Bu zamanı keyifli hale getirmeye çalışın. Kakasını yapamıyorsa çocuğu azarlamayın veya eleştirmeyin.

Çıkartmalar, sevdiği sağlıklı atıştırmalıklar veya benzer küçük ödüller vermek, çocuğunuzun ilerlemesini gösteren posterler hazırlamak onu motive etmeye ve cesaretlendirmeye yardımcı olabilir.

Alt kolon kas kontrolünü yeniden kazanana kadar çocuklar hala dışkı kaçırma sorunu yaşayabilir. Okul öncesi çocuklar, bağırsak kontrolünü yeniden kazanana kadar tek kullanımlık bir alıştırma külotu giyebilirler.

Okulda iç çamaşırı ve/veya pantolon değiştirmek, çocuğunuzun utancını azaltmaya ve bağırsak kontrolü geliştikçe benlik saygısını artırmaya yardımcı olabilir.

Çocuğunuzun her an tuvalete gidebilmesi için okuldaki öğretmenleriyle konuşun ve durumu hakkında bilgi verin. Çünkü çocuklar mahremiyetlerini korumak ister ve okulda tuvalete gitmekten kaçınır.

Özetle;
Enkoprezis, genellikle çocukların çeşitli nedenlerden dolayı kakalarını tutmalarından kaynaklanan kabızlık problemi sebebiyle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Çocuklarda kabızlık problemi çözüme kavuşturulduğunda kaka kaçırma sorunu da büyük ölçüde ortadan kalkar. “Enkoprezis nedir ve neden kaynaklanır” sorusuna verilebilecek cevap, temelde kabızlık probleminin neden olduğu, kaka kaçırma rahatsızlığıdır diyebiliriz. Çözümü ise, çocuklara sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırmak, çocukların egzersiz yapmalarını sağlamak ve telkin yöntemiyle korkularından arınmalarını sağlamaktır.

Konuyla ilgili ayrıca, “Kaka Yapamayan Bebek ve Çocuklar İçin Ne Yapmalı?” başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.

Pedagog Ercüment Eşsiz