Kardeş Kıskançlığı Nasıl Engellenir?

Kardeş kıskançlığı nedir? Kardeş kıskançlığı nedenleri nelerdir? Kardeşler arasındaki kıskançlık nasıl önlenir? Kardeş kıskançlığı nasıl kontrol altına alınır?

Kardeş kıskançlığı çeşitli şekillerde baş gösterir. Bazen büyük kardeş, kardeşiyle daha fazla ilgilenildiği hissiyatına kapıldığı için kardeşini kıskanır. Kimi zaman da küçük kardeş, ağabeyinin/ablasının yaptıklarını yapamadığı için büyük çocuğunuza karşı kıskançlık duyar.

Her iki duruma karşı, kardeşlerin öfke krizine girmesine neden olabilecek kardeş kıskançlığı sorunuyla mücadele edebileceğiniz yöntemler bulunmakta. Kardeşler arasındaki kıskançlığı azaltmak ve çocuklar arasındaki iletişimin sağlıklı bir zeminde devam etmesini sağlamak için anne-babalara birtakım görevler düşüyor.

Büyük Çocuğumun Yenidoğan Kardeşini Kıskanmaması İçin Ne Yapabilirim?

İlk doğan çocuğunuz evin tek hakimidir ve bütün ilgi bunca zamandır onun üstündedir. Fakat kardeşinin dünyaya gelmesiyle birlikte ilgiyi paylaşmak istemeyebilir ve bu durumun kardeş kıskançlığına yol açması normaldir.

“Kıyafetlerini kendin giymelisin, şu anda kardeşini besliyorum” veya “Şimdi parka gidemeyiz bebeğin uyku zamanı geldi” gibi sözler söyleyerek bebeği suçlamak, çocuğunuzun kıskançlık ve kızgınlık duygusunu körükleyecektir. Bu tip durumlarda bebeği işaret etmek yerine hayır demenin alternatif yollarını bulmanız çok daha doğru olacaktır.

Örneğin;
“Beş dakika sonra sana yardım edeceğim” veya “Öğle yemeğinden sonra parka gidebiliriz” demek, daha doğrudur.

Büyük çocuğun sevildiğini ve önemli olduğunu bilmesi, anne-babanın bunu çocuğa hissettirmesi önemlidir. Bu nedenle herhangi bir konuda küçük de olsa başarı gösterdiğinde onu takdir etmeniz, kardeşiyle ilgilendiğinde onu bol bol övmeniz, bu davranışlarının pekişmesini sağlayacaktır. Kardeşine sarılıp öptüğünde, ona büyük bir coşkuyla ne kadar da iyi bir ağabey/abla olduğunu söyleyebilirsiniz.

Bebeğin altını değiştirirken bezi size uzatması, yere düşen emziğini yıkayıp getirmesi, bebekle ilgili herhangi bir konuda size yardımcı olması karşısında da onun bu davranışlarını övün. Bu konular dışında da ona sıklıkla “seni seviyorum” deyin ve bunu ona hissettirin. Zaman zaman uykudan önce bir hikaye fazladan anlatın. Büyük çocuğunuz kendisine özel zaman ayrıldığını fark ettiğinde, kardeşini kıskanma ihtimali en aza inecektir.

Çocuklarda Kardeş Kıskançlığını Azaltmanın Yolları

Çocuklarınız büyüdükçe ve sayıları artıkça, işler daha da zora girecektir. Çünkü her birinin yaşayabileceği kardeş kıskançlığı durumuyla ayrı ayrı baş etmeniz gerekecektir.

Kardeş kıskançlığı için aşağıdaki ipuçlarını dikkate alabilirsiniz;

Sorumluluğu Eşit Olarak Paylaştırın

Bir çocuk zorba, diğeri kurban rolündeyken (büyük ihtimalle bir dahaki sefere roller değişecektir), sadece çocuklardan birini suçlamayın. Kavga veya tartışmayı biri “başlatmış” olsa bile, kurban’ın tahrik edici ve davetkar her duruma tepki vermemesi gerektiğini söyleyin.

Kıskançlık Duygularını Küçümsemeyin

Kardeş kıskançlığı, kardeşler arasında sıklıkla  yaşanan ve normal görülmesi gereken bir durumdur. Kardeşlerden biri bir diğerini kıskandığında, aşırı tepkiler vermeyin. Basit bir dille duygularını anladığınızı ve kabul ettiğinizi belirtin. “Bazen kardeşini kıskanman normaldir. Sen de birçok konuda çok başarılısın. Mesela çok güzel resim çiziyorsun” benzeri bir dil kullanabilirsiniz.

Kıyaslama Yapmaktan Sakının

Çocuklarınızdan birinin herhangi bir derste (örneğin matematik) diğerinden daha başarılı olması muhtemeldir. Belirli bir gelişim dönemine kadar, büyük çocuğunuzun kardeşinden daha hızlı koşması da normaldir. Çocuklarınızın yeteneklerini, başarılarını ve davranışlarını kıyaslamaktan ısrarla kaçının. Çocuklarınızı kendileriyle kıyaslayın. “Geçen yıla göre bu sene çok daha güzel yazı yazıyorsun” veya “Geçen maçta 2 gol atmıştın ama bu maçta 4 gol attın. Bu güzel bir gelişme” diyebilirsiniz. Her çocuk kendine özeldir ve ilgi alanları, yetenekleri ve kapasiteleri birbirinden farklıdır. Bu nedenle çocuklarınız arasında kıyaslamalar yapmaktan sakının.

Olumsuz Çağırışımlar Yapan Lakaplar Takmayın

Büyük çocuğunuza boyu kısa olduğu için “yer mantarı” veya küçük çocuğunuza şaşkın davranışlarda bulunduğu için “şapşal” demeniz eğlenceli görünebilir. Ancak çocuklarınızı etiketlemeniz çoğu zaman kardeşler arasında küskünlüğe ve nihayetinde kardeş kıskançlığı yaşanmasına neden olabilir.

Her Bir Çocuğunuza Özel Zaman Ayırın

Çocukların, anne-babalarının kardeşini kendisinden daha çok sevdiği hissine kapılması hem yıkıcıdır hem de kardeş kıskançlığına neden olur. Bu nedenle her çocuğunuza ayrı zaman dilimleri ayırmanız önemlidir. Çocuğu zaman çocuğunuzla kaliteli zaman geçirmek için çok büyük emekler harcamanıza gerek de yoktur. Büyük kardeş okuldayken küçüğüyle birlikte eğlenceli aktiviteler yapabilir, birlikte çizgi film izleyebilirsiniz. Veyahut küçük çocuğunuz uykudayken büyük çocuğunuzla bir koltukta birbirinize sarılarak kitap okuyabilirsiniz. Önemli olan her çocuğunuzun, anne-babasının kalbinde özel bir yeri olduğunun farkına varmasıdır.

Özetle;
Kardeş kıskançlığı olağan bir durum olmakla birlikte bu durumu kötüleştirmek veya kontrol altına almak büyük ölçüde anne-babaların tutumlarıyla ilişkilidir. Doğru yöntemler ve yaklaşımlarla kardeş kıskançlığı önlenebilir veya en azından azaltılabilir.

Pedagog Ercüment Eşsiz