Çocuklarda Konuşma Bozukluğu

Çocuklarda Konuşma Bozukluğu

17 Haziran 2022 0 Yazar: Pedagog Ercüment Eşsiz

Çocuklarda görülen konuşma bozuklukları nelerdir? Çocuklarda konuşma bozukluğu nedenleri… Çocuklarda konuşmanın gecikmesi…

Çocuklarda en sık görülen konuşma bozuklukları, konuşmanın gecikmesi, artikülasyon bozuklukları ve kekemeliktir.

Çocuklarda Konuşmanın Gecikmesi

2 yaşını doldurduğu halde kısa cümleler kuramayan çocuklarda gecikmiş konuşmadan söz edebiliriz.
Çocuğun konuşmakta gecikmesinin, fiziksel ve zihinsel nedenleri olabileceği gibi, konuşmasını geciktirecek bazı iletişim sorunlarının yaşandığı bir aile ortamında bulunması da gecikmiş konuşmaya neden olabilir.

Dudak, damak ve ağız yapısındaki bozukluklar fiziksel sebepler olarak karşımıza çıkar. Çok konuşulmayan aile ortamı, televizyonun çok uzun süreler açık kalması, tek çocuk, aile içi şiddet gibi iletişim sorunlarının yaşandığı ailelerde çocukların konuşmaya geç başladıkları gözlenmiştir. Çok yüksek sesle konuşulan, gürültünün hakim olduğu ortamlar da çocuğun konuşmakta gecikmesine neden olacaktır.

Gecikmiş konuşmanın önüne geçebilmek için aile, çocuğun duygularını anlamaya çalışmalı ve bunu ona göstermelidir. Anlaşılmadığını fark eden, ya da konuşma çabası içindeyken alaya alınan çocuk konuşmaya çalışmaktan vazgeçebilir. Ağlayan çocuğun neden ağladığını anlamak yerine, onu güldürmeye çalışarak çocuğun duygularına önem verilmediği hissine kapılmasına sebep olmak yanlış bir davranıştır.

Çocuklarda Artikülasyon Bozuklukları

Artikülasyon seslerin hecelerin ya da sözcüklerin yanlış veya eksik üretilmesidir. “R” harfi yerine “Y” harfinin söylenmesi, hecelerin yutulması veya yer değiştirmesi, pelteklik en sık görülen artikülasyon bozukluklarındandır.
“Araba” yerine “Ayaba”
“Televizyon” yerine “Tevelizyon”
“Televizyon” yerine “Tevizyon”
“S” harfinin peltek söylenmesi gibi

Sebepleri
Dudak-damak yarıklıkları
Beynin travmatik bir olay sonucu zarar görmesi
İşitme bozuklukları  (Kulak zarı zedelenmesi, orta kulak iltihabı, doğuştan işitme kaybı vb.)
Yanlış öğrenme
Zeka geriliği

Anne-babalar bazen çocuğun yanlış söylediği kelimeleri sempatik bulduğu için  tekrar edebiliyorlar veya gülüyorlar. Böyle davranmak çocuğun dil gelişimine engel olmaktadır. Konuşmaya yeni başlayan çocuk anne-babasını taklit ederek konuşmaya çalışır. Çoğu zaman kelimeleri yanlış söyler. “Araba” yerine “Aba”,  “Yağmur” yerine “Yayur”, “Karpuz” yerine “Kaku” gibi sözler söyleyebilir. Ebeveynler çocuğa kelimenin doğru telaffuzunu öğretmeye çalışmalıdır. Dil gelişimi ve konuşma süreci ciddiyetle takip edilmesi gereken bir süreçtir. Çocuğun büyüdüğünde sosyal hayatta, iş hayatında ve özel hayatında yaşayabileceği sorunların önüne geçmek adına aile dil gelişimini dikkate almalıdır.

Bazı aileler televizyonun dil gelişimine katkısı olduğu yönünde bazı yanlış inanışlara sahiptir. Yapılan birçok araştırma sonucu, fazla televizyon izleyen çocukların yaşıtlarına göre geri kaldıklarını göstermektedir. Sözel iletişimin temel kurallarından biri, konuşmanın karşılıklı olmasıdır. Unutulmamalıdır ki çocuklar televizyonla konuşamazlar. Bu durum dil gelişiminin gerilemesine neden olur.

7-8 yaşına geldiği halde anadildeki tüm sesleri doğru bir biçimde üretemeyen çocuğun ailesi, mutlaka bir uzmana başvurmalıdır. Bu tür konuşma bozuklukları kolay kolay kendiliğinden düzelmez.

Çocuklarda Kekemelik

Son yapılan araştırmalar kekemeliğin düşünüldüğünün aksine psikolojik kaynaklı olmadığı sonucunu ortaya koymaktadır. Psikolojik ve duygusal sorunlar kekemeliğin şiddetini arttırabilir fakat kekemeliğin nedeni olamaz. Günümüzde kekemeliğin beynin çalışma sistemi ile ilgili olduğu düşünülmekle birlikte bu konudaki çalışmalar devam etmektedir.

2 yaşına gelen çocuk konuşma konusunda çok kararlı ve isteklidir. Bu yaşlarda aile çocuğun kendisini ifade etmesine izin vermeli, güzel konuşabilmeyi öğrenmesine yardımcı olmalıdır. Çocuğun sözünün kesilmesi veya kelime-cümlenin onun yerine tamamlanması, çocuğun konuşmakta aceleci davranmasına, dolayısıyla hızlı konuşmak isterken bazı kelimelerde takılmasına neden olur.

3-4 yaşlarındaki çocuklar konuşmaya çok heveslidirler ve sabırsız davranırlar. Konuşurken bazı sesleri uzatmaları, heceleri tekrarlamaları normaldir. Bu durum düşünme hızı ile konuşma hızı arasındaki uyumsuzluktan kaynaklanır. Bu dönemde çocuğa düzgün konuşması için baskı yapılması yanlıştır. Baskı yapmadan çocuğun düzgün konuşmayı öğrenmesine yardımcı olmak gerekir.

Kekemelik sorunu yaşayan çocukla alay edilmemeli, sözü tamamlanmamalı ve sanki hiçbir şey yokmuş gibi sabırla, anlayışla yaklaşılmalıdır.

6-7 yaşlarından sonra devam eden kekemelikle ilgili bir uzmandan yardım almak doğru olacaktır.

Çukurova Üniversitesi’nden Dr. Fulya Cenkseven’in yaptığı tez çalışmasına göre, okul öncesi çocukların %5’inde konuşma bozuklukları görülmektedir. Bu %5’lik dilimin yaklaşık %1’i ise kekemelik olarak tespit edilmiştir.
Yapılan bazı araştırmaların sonucuna göre, bu sorunu yaşayanların %80’e yakını düzelirken, %20’lik dilimde yer alan kimseler ömür boyu bu sorunla yaşamaya devam eder.
Kekemelik, çocuğun sağlıklı bir şekilde öğrenmesini, yeteneklerini ortaya koymasını engelleyen bir durum değildir. Ailenin yaşadığı çevreye göre değişkenlik göstermekle birlikte, çocuğun psiko-sosyal gelişimine olumsuz etki edebilir.

Çocuk ruh sağlığı ile ilgili diğer konuları sitemizden okuyabilirsiniz.