Çocuk Eğitimi; Armut Dibine Düşer

Armut dibine düşer ne demek? Çocuk eğitiminde anne babaların örnek olması neden çok önemlidir? Çocukların en iyi öğrenme yöntemi nedir?

Hani toplumumuzda yer etmiş meşhur bir söz vardır; “çocuk evin aynasıdır” diye. Bu sözü ilk kim söyledi, söyleyen bir çocuk gelişimi uzmanı mıydı bilemiyorum ama gerçekten çok yerinde bir söz bu. Tıpkı “Armut dibine düşer”  atasözü gibi.

Armut Dibine Düşer?

Oğlumun sürekli beni taklit etmesi ilk önceleri çok hoşuma gitse de, bunun üzerimde büyük bir baskı oluşturduğunu fark ettim. Onun yanında davranışlarımıza ve sözlerimize çok dikkat etmemiz gerekiyordu. 2,5 yaşlarındayken bir keresinde ağzındaki sütü üzerime püskürtmüştü. Aslında bunu eğlenmek için yapmıştı. Benim de ağzımdan o anda “seni eşek sıpası” cümlesi çıkıverdi. Bir zaman sonra bu defa ben su içerken su nefes boruma kaçtı ve suyu püskürtünce Oğlumun ağzından tahmin edeceğiniz cümle döküldü; “seni eşek sıpası.”

Bunun gibi birçok örnek olay yaşadık. Oğlum, her ne kadar annesinin davranış ve sözlerini de taklit etse de, erkek olmasından dolayı daha çok beni örnek alıyordu. Elime kitap alsam o da eline boyama kitabını alıp okuyor gibi yapıyor, hiç düşünmeden, farkına bile varmadan söylediğim sözleri söylüyor, benimle aynı tepkileri veriyor, halı saha maçlarına giderken giydiğim formaları deniyor, gitarımla uğraştığımı gördüğünde kendi oyuncak gitarını alıp beni taklit ediyordu.

Çocuğun temel eğitimi aile ile başlar ve kişilik oluşumu üzerinde en önemli faktör ailedir. Çocuklar en çok taklit yoluyla öğrenirler ve bu taklit etme süreci 1,5 yaşlarında başlar. 7 yaşlarına kadar, kişiliğin büyük ölçüde şekillendiği gerçeği, aile büyüklerinin çocuğun kişilik oluşumunda ne derece önemli olduğunu göstermektedir. Kız çocukları için anne, erkek çocukları için de baba en önemli modeldir. Çocuğun kişilik oluşumu, anne-babanın oluşturduğu örneğe göre şekillenir. Anne ve babanın, hem çocukla olan iletişimlerinde, hem de kendi aralarındaki iletişimde dikkatli olması gerekir. Kendi aralarında sürekli tartışan ebeveynlerin çocuklarının, okulda ve sosyal hayatlarında arkadaşları ile tartışması ve kavga etmesi kaçınılmazdır. Çocuk, problemlerin çözme yöntemini anne ve babasından bu şekilde öğrenmiştir.

Anne-babalar, çocuklarında görmek istedikleri değişimi, ilk önce kendileri gerçekleştirmelidir. Çocuk eğitimi konusunda her zaman savunmuş olduğum bir düşünce vardır ki, “Ne kadar yüksek sesle ve bağırarak söylerseniz söyleyin, hareketleriniz sözlerinizden çok daha yüksek sesle konuşur.” Çocuk aile ortamında güzel davranışlara ve sözlere şahit olmalı, huzur, sevgi ve saygı dolu bir yuvada büyümelidir.

Çocuk Eğitiminde Örnek Olmanın Önemi

Anne ve baba çocuğa model olmada şu hususlara dikkat edebilir.
* Eşimizle, çocuklarımızla ve diğer insanlarla olan iletişimimizde saygı ve sevgi çerçevesinde hareket edelim.
* Milli, manevi ve kültürel değerlere, yaşlılara saygılı olmayı öğretelim.
* Onlara verdiğimiz sözü mutlaka tutalım. Tutamayacağımız sözü vermeyelim.
* Çocuğun yanında şakadan da olsa yalan söylemeyelim.
* Çocuğa sağlıklı bir hayat tarzı aşılayabilmek için, onun yanında yemek seçmeyelim, sağlıklı beslenelim ve spor yapalım. (Kendi sağlığımızı koruyamadan, onların sağlıklarını koruyabilmemiz daha zor olacaktır)
* Öfke kontrolü ve stres yönetimi konusunda dikkatli olalım.
* Onlara karşı nazik davranalım ve evin içinde uyulması gereken kuralları onlara anlayabilecekleri bir biçimde izah edelim.
* Merak ve öğrenme duygularını geliştirebilmek adına doğada keşif gezilerine çıkalım.
* Sigara ve alkol gibi kötü alışkanlıklardan öncelikle bizler korunalım, sonra da onları koruyalım. (Kendisi sigara içen bir babanın, çocuğuna sigaranın zararlarını anlatabilmesi pek de mümkün değildir)
* Ailece sosyal sorumluluk projelerine ve yardım faaliyetlerine katılalım.
* Aile içi toplantılar yapalım, kitap okuma ve sohbet saatleri planlayalım.
* Örnek insanların hayat hikayelerini, öykülerini anlatalım. (Okumaktan ziyade anlatmayı tercih edelim çünkü anlatılanlar daha akılda kalıcıdır)
* “Lütfen” ve “teşekkür ederim” demeyi öğretelim.
* Çocukların yanında tartışmaktan kaçınalım.

Kişiliklerini Hedef Almayalım

* Hatalı davranış ve sözlerini yüzlerine vurmadan ve kişiliklerini hedef almadan eleştirelim. Sen dili yerine, ben dilini kullanalım. Mesela, “Sana gürültü yapma demedim mi?” demek yerine, “Gürültü yapman beni rahatsız ediyor ve başımın ağrımasına neden oluyor” diyelim.
* Kişisel temizliğimize (el, ayak, diş, beden) özen gösterelim.
* Özgüveni yüksek çocuklar yetiştirelim düşüncesi ile hareket ederek, egosu yüksek, kendini beğenmiş ve şımarık çocuklar yetiştirmekten sakınalım.
* Gerektiğinde “hayır” demesini bilelim ki onlar da hayır demesini öğrensinler.
* Bize çok basit gelen konuların, onlar için çok önemli olabileceğini unutmayalım ve onların heveslerini yok yere kırmaktan kaçınalım.
* Onları arkadaşlarının ve yetişkinlerin yanında küçük düşürmekten sakınalım.
* Emir yerine rica cümleleri ile konuşalım.
* “Ne” söylediğimizden daha çok, “Nasıl” söylediğimiz önemlidir. Onlarla konuşurken ifadelerimize ve beden dilimize dikkat edelim.
* Haksızlığa karşı kavga etmeden nasıl hak aradığımızı onlara göstererek örnek olalım.
* Duygu ve düşüncelerini ifade etmelerine, her konuda konuşmalarına izin verelim.
* Onlarla oyunlar oynamaktan, onların ilgi duyduğu konulardan zevk almaya çalışalım.
* Kardeşler arasında kıyaslama yapmayalım ve “Abin-kardeşin şöyle yapıyor. Sen de onun gibi olsana” şeklinde ifadelerde bulunmayalım ve kardeşleri birbirlerine örnek göstermeyelim.

Sitemizden ebeveynlik ile ilgili diğer yazılarımızı da okuyabilirsiniz.