Bebeklere Televizyon İzletmek

Bebeklere televizyon izletmek doğru mu? Çocuklar kaç yaşından sonra televizyon izlemeli? Bebeklerin televizyon izlemesinin zararları nelerdir?

Hayattaki en zor işlerden biri de ebeveyn olmaktır. Küçük bir çocuğu 7 gün 24 saat meşgul etmek ve bunu yaparken eğlendirmek en deneyimli anne balar için bile oldukça zor bir iştir. Bu nedenle yapmanız gereken, yemek, banyo, tuvalet gibi zorunlu işleriniz sırasında, onu bir çizgi filmle baş başa bırakmak, akla gelen ilk şeydir. Ancak 18 aydan önce çocuklarınızın televizyon izlemesini kesinlikle tavsiye etmiyoruz.

Bebeklerin Televizyon İzlemesi Niçin Uygun Değildir?

Amerikan Pediatri Akademisi’nin (APA) yapmış olduğu araştırmaya göre 1 yaşına gelmiş çocukların %92,2’si bir mobil cihaza maruz bırakılmış ve bunların bazıları ekranlardan bir şeyler izlemeye 4 aylıktan küçük iken başlamış oldukları tespit edilmiştir.

Televizyon veya herhangi bir mobil ekrandan bir şeyler izlemeye başlamış olanlar üzerine yapılan araştırmalar, bebeklerden ziyade çocuklar için yapılmıştır. Dolayısı ile bu araştırmalardan bebekler için bir sonuç çıkarmamız gerekirse eğer okul öncesi çocuklar üzerinde yapılan araştırmaları baz almamız nispeten daha isabetli sonuçlar doğuracaktır.

Bebeklere televizyon izletmenin uygun olmayışının nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz;

• Bebeklerin televizyon izlemesi beyin gelişimini etkileyebilir.

2019 yılında Amerikan Pediatri Akademisi (APA) tarafından yapılan araştırmada 3 ila 5 yaş arası 47 sağlıklı çocuk incelendiğinde, 5 yaş öncesi ekrana maruz bırakılmış çocukların beyin mikroyapısal organisyasyonu ve aktivasyonunda düşük ölçümlere rastlandığı saptanmıştır. Bu durum da bizlere 5 yaş öncesi çocuklarımız ekran karşısında geçirmekte oldu zamanı kontrol etmemiz gerçeğini ortaya koymuştur.  

• Bebeklerin televizyon izlemesi, konuşma becerisinde gecikmelere neden olabilir.

2017 yılında Amerikan Pediatri Akademisi (APA) tarafından yapılan araştırmada ekran karşısında televizyon izleyen bebeğin iletişimde karşılıklı konuşmak yerine pasif dinleyici konumunda kalması ve televizyonun açık olması ebeveynlerin bebekleriyle daha az iletişim kurma denemeleri yapmaları sebebiyle, televizyonun bebeklerin konuşma becerilerinde gecikmelere neden olduğu saptanmıştır.  

• Bebeklerin televizyon izlemesi gece uykularını etkileyebilir.

Amerikan Pediatri Akademisi (APA) tarafından yapılan bir başka araştırmada ekran karşısında televizyon izleyen çocukların gece uykularında azalma gözlemlenmiştir.

Ayrıca akşamları ekran karşısında televizyon izleyen bebeklerin izlemeyen bebeklere nazaran gece daha az uyudukları da tespit edilmiştir.

Çocuklara Ne Zaman Televizyon İzletebiliriz?

Çocuk gelişimi uzmanlarının ortak düşüncesi, çocukların 18 aylıktan sonra televizyon ile tanıştırılmasının daha güvenli olduğu yönündedir.

Ayrıca Amerikan Pediatri Akademisi (APA) tarafından yayınlanan makalede ebeveynleri tarafından ekranla, örneğin televizyonla tanıştırılan 18-24 aylık çocukların, izlerken yalnız olmaması ve izleyeceği programların onlara uygun olması gerekliliği ve bu denetimli programların dışında televizyon izlemelerine müsaade edilmemesi gerektiği ifade edilmiştir.

Bebeklere Televizyon İzletmek Yerine Neler Yapabilirsiniz?

Çoğu ebeveyn, bebeklerinin çok küçük yaşta olsalar bile, çok kısa zamanda etraflarındaki materyallerle kendilerini eğlendirmeyi öğrendiklerini unutmaktadır.

Bebekler genellikle 4 aylıktan sonra kendi kendilerini oyalayacak oyunlar oynamayı öğrenirler.

Yapmanız gereken, yere bir battaniye sermek ve bebeğinizin kendine zarar vermesine ihtimal vermeyecek zararsın oyuncak, yırtılmayan kitap, ufalanmayacak ahşap bloklarla etrafını çevreleyerek ona kendi kendine oyun oynaması için zaman tanımaktır.

Bebeğinizle Yapabileceğiniz Aktiviteler

• Yırtılma sorunu yaşamayacağınız ahşap kitapları birlikte okuyun.
• Mutfakta bebeğinizin ulaşa bildiği alt bir dolabı tamimiyle zararsız plastik kaşık, kâse vb. malzemelerle doldurup siz yemek hazırlarken onunda size katılmasına müsaade edin.
• Çocuğunuzla yürüyüşe çıkın ve karşılaştığınız şeylerin (hayvanlar ve arabalar gibi) isimlerini öğretin.
• Çim, taş gibi dış yüzeyleri dokunuşlarla keşfetmesini sağlayın.
• Onu fazla zorlamadan sevdiği bir oyuncağıyla saklambaç oynamasını sağlayın.

Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü 1 yaşından küçük bebekler için şunları öneriyor:

• Bebeğinizin günde birkaç kez fiziksel olarak aktif olmasını sağlamalısınız.  Etkileşimli oyunlar, yürütme aktiviteleri vb. gibi.
• Bebeğinizi mama sandalyesi, bebek arabası vb. yerlerde 1 seferinde 1 saatten fazla kısıtlamamaya dikkat etmelisiniz.

Çocuklar İçin Televizyon İzlemeyi Nasıl Güvenli Hale Getirebilirsiniz?

• Bebeğinizle birlikte televizyon izledikten sonra izledikleriniz hakkında konuşmayı, ona anlatmayı ihmal etmemelisiniz.
• Çocuğunuzun yattığı odada herhangi bir elektronik cihaz bırakmamalısınız ve bunlarla uyumasına müsaade etmemelisiniz.
• Ebeveynler dahil olmak üzere günlük ekran kullanım süresini 1 saat veya daha az ile sınırlamalısınız.
• Evde ekransız alanlar oluşturmalısınız. Örneğin mutfak ve oyun odası gibi.
• Kontrollü medya kullanımı modellemelisiniz.  Elektronik eşyaları bir kenara koyup aile bireyleriyle kaliteli zamanlar geçirecek düzenlemeler yapmalısınız.
• İzleyeceğiniz programların öğretici ve problem çözmeyi teşvik edici olmasını tercih etmelisiniz.

Televizyon izlerken yemek yememeye dikkat etmelisiniz. Yemek yerken TV izlemek, sonrasında TV izlerken yemek yemeği pekiştirdiğinden gereksiz kalori almaya sebep olacaktır. TV izlemek yerine yemek yediğiniz esnada aile bireyleriyle sohbet etmeyi tercih etmelisiniz.

On sekiz aylıktan küçük bebeğinizin, görüntülü görüşme dışında ekranlardan uzak kalmasını sağlamalısınız. Bunun yerine onunla zihin, dil ve sosyal becerilerini geliştirecek aktif oyunlarla zaman geçirmelisiniz.

Yazımı tamamlarken şunu da hatırlatmak istiyorum. Çocuklarınızın ekran kullanımını kısıtlarken bunu çocuğunuzda iz bırakacak, travmalara sebebiyet verecek sert bir tavırla değil aksine ekranla geçireceği zamanın mukabilinde ona kaliteli alternatifler sunarak yapmayı ihmal etmemelisiniz.

Sitemizden bu yazımızla ilgili “Hangi yaşta hangi oyuncak” isimli oyuncak seçimi yazımızı okuyabilirsiniz.